තට්ටු නිවාස හා නිවාස සංකීර්ණවලින් හෙබි නාගරික නිවෙස්වලට ගෙවත්තක් නැති තරම් ය. සමහර නාගරික නිවාස සතුව ගෙවත්තක් තිබුණද එයට ඇත්තේද ඉතා සීමා සහිත ඉඩකඩකි. එහෙත් මෙම සීමිත ඉඩකඩ තුළ වුවද සාර්ථකව වගා කටයුතු කරන බොහෝ දෙනෙක් සිටිති. තම අවශ්‍යතාවට ප්‍රමාණවත් වස විසෙන් තොර නැවුම් එළවළු හා පලතුරු යම් ප්‍රමාණයක් හෝ තම ගෙවත්තෙන් සපුරා ගැනීම ඔවුන්ගේ අරමුණ වේ. මෙලෙස වගා කරන භෝග සඳහා අවශ්‍ය කරන පෝෂක ලෙස ඔවුන් බොහෝ විට යොදන්නේ මිලදී ගන්නා රසායනික පොහොරය. ඒ නිවසේදී කාබනික පොහොර නිපදවා ගැනීම සඳහා වෙන් කිරීමට තරම් ඉඩකඩක් ගෙවත්තේ නොමැති බැවිනි.එහෙත් උනන්දුව හා කැපවීම ඇත්නම් කුඩා ඉඩකඩක වුවද සාර්ථකව කොම්පෝස්ට් සෑදිය හැකිය. එලෙස කුඩා ඉඩකඩක කොම්පෝස්ට් සෑදිය හැකි ක්‍රමයක් ලෙස බැරල් ක්‍රමය හැඳින්විය හැකිය.
වර්තමානයේ කොම්පෝස්ට් සෑදිම සඳහා විවිධ ප්‍රමාණයේ බඳුන් මිලදී ගැනීමේ හැකියාවද ඇත.එසේ නැතිනම් යකඩ බැරලයක් ඒ සඳහා යොදා ගත හැකිය.බැරලයක් ගන්නේ නම් එහි බඳෙහි කුඩා විවර කිහිපයක් සෑදීම අවශ්‍ය වේ.ඒ වාතනය ලබා දීමටය .එමෙන්ම බැරලයේ අඩියට ආසන්නව කුඩා කවුලුවක් තැනීමෙන් සෑදෙන කොම්පෝස්ට් එළියට ගැනීමට පහසු වේ.
බැරලයක් සොයා ගැනීමද අපහසුනම් ග්ලිරිසීඩියා දඬු හෝ කැපූ උණ පතුරු යොදා මෙයට ආදේශකයක්ද තනා ගත හැකිය.මීටරයක් පමණ උස දඬු ගෙන පරතරය සෙන්ටිමීටර දහයක් පමණ වනසේ ඒවා තරමක ආනතියකින් යුතුව වලයාකාරව සිටුවිය හැකිය. ඉන්පසු උණ පතුරු වලින්ම හෝ කම්බියකින් වට තුනක් පමණ යොදා එම පතුරු එකිනෙක සම්බන්ධ කළ යුතුය.
මේ කුමන ආකාරයකින් හෝ තනා ගත් බඳුන තුලට කොම්පෝස්ට් සඳහා වන අමුද්‍රව්‍ය පිරවීම සිදු කෙරේ. මුළුතැන්ගෙයින් ඉවතලන ඉඳුල් , අළු මෙන්ම වෙනත් දිරාපත් වන ද්‍රව්‍ය හා ගෙමිදුල අතුගා එක්රැස් වන කොළ, දඬු ආදිය කොම්පෝස්ට් සඳහා කදිම අමුද්‍රව්‍ය වේ. එහෙත් ගොඩ ක්‍රමය හා වළ ක්‍රමයේදී මෙන් මෙම අමුද්‍රව්‍ය පෙරළීමක් සිදු කිරීම අවශ්‍ය නොවේ. එහෙත් දිග කෝටුවක් යොදා ගෙන ඒවා මිශ්‍ර කිරීමේ හැකියාව ඇත.එමෙන්ම කොම්පෝස්ට් කරනයට අවශ්‍ය තෙතමනය සඳහා ප්‍රමාණවත් ජලය එක් කිරීම අනිවාර්‍ය වේ.
සති කිහිපයකට පසු කොම්පෝස්ට් සෑදුණ විට ඒවා භෝග වලට යෙදීම කළ හැකිය.
කේ.ඩබ්ලියු.එම්.යූ.පී.
ගුණසේකර
කෘෂිකර්ම පීඨය රුහුණ විශ්වවිද්‍යාලය
