ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාව ගැන අද ලොව කොතැනත් කතා කරති. බොහෝ තැනක ඒ නමට පමණය. එහෙත් තවමත් දියුණුවක් දැකවත් නැති මේ දූපත්වාසිහු ගැහැනුන්ට පමණක් නොව ගැහැනු බවට පත්වූ පිරිමින්ටද දෙන්නේ ඉහළම තැනකි.
ගුනා යාලා, පැනමාවෙහි පිහිටි පළාතකි. මේ පළාතට අයත් දූපත් 300යෙන් 49කම ජීවත් වන්නේ ‘ගුනා’ නමින් හැඳින්වෙන ස්වදේශික ජනයායි. ගුනා ප්‍රජාවට අයත් සාමාජිකයන් ගණන 50,000කට ආසන්නය. ගුනා දූපත් සමූහය සොබා සෞන්දර්යය නිසා සංචාරක ආකර්ෂණය ඉහළින්ම දිනා තිබේ. ගුනා ප්‍රජාවේ බොහෝ දෙනා සංචාරකයන්ගේ ඇඟේ හැපෙමින් ජීවිත සරිකර ගනිති. එසේ වුවත් ගුනා ප්‍රජාවෙහි ජනයා වෙතින් ඔවුන්ගේ සාම්ප්‍රදායික සමාජ ඇවතුම් පැවතුම්, සිරිත් විරිත්, ජීවනෝපායන් තවමත් ගිලිහී ගොස් නැත.
එදා මෙන්ම අදටත් ගුනාවරුන් ජීවත් වන්නේ ලීවලින් තැනූ කුඩා පැල්පත්වලය. ඒ කුඩා පැල් සෙවිලි කර තිබෙන්නේ පාම් අතුවලිනි. යම්තමට දැල්වෙන ගිනි මැලයක් සහ එල්ලෙන ඇඳක් ගුනා නිවෙසක වරදින්නේ ම නැත.
ගුනාවරුන්ගේ ජන ජීවිතය, ඔවුන්ගේ සිතුම් පැතුම් සහ ආකල්ප නූතන සමාජය සමඟ පෑහෙන්නේ අඩුවෙනි. ඔවුන්ගේ ජීවිත ගොඩනැඟී තිබෙන්නේ ස්වාධීනත්වය මුල්කරගෙන ය. ඒ ස්වාධීනත්වය ඔවුන් කෙතරම් තදින් ආරක්ෂා කරන්නේදැයි කියා කිවහොත් එහි පිරිමින් සහ ගැහැනුන් සමානාත්මතාවයෙන් යුතුව පිළිගැනේ. ඊටත් වඩා පුදුමය ලිංගික සංක්‍රාන්තිකයන් පවා සමානාත්මතාවයෙන් යුතුව පිළිගැනීමයි. තෙවැනි ලිංග භේදයක් එතරම් සමානාත්මතාවයකින් යුතුව පිළිගන්නා අන් ප්‍රජාවක් ලොව වෙනත් තැනෙක සමහරවිට නොවසනවා වන්නට පුළුවන.
ගුනා සමාජයේ ලිංගික සංක්‍රාන්තිකයන් හැඳින්වෙන්නේ ‘ඔමෙග්ගිඩ්’ යනුවෙනි. එහි අරුත ගැහැනියක මෙන් ක්‍රියාකරන්නේය යන්නයි. මේ නිසා ‘ඔමෙග්ගිඩ්’ යන පදය භාවිතයට ගැනෙන්නේ ගැහැනුන් බවට පත් පිරිමින්ටය. එවැන්නියන් ඔවුන්ගේ සමාජයේ බෙහෙවින් සුලභ ය.
ගුනා සමාජය, කාන්තාවන් මුල් කරගත් සමාජයක් බැවින් ගැහැනුන් බවට පත් පිරිමින්ට එහි ජීවත්වීම වඩාත් පහසුය. එම සමාජයේ ආහාර නිෂ්පාදනයත්, ආහාර බෙදා හැරීමත්, දරුවන්ගේ භාරකාරත්වය දැරීමත් කාන්තාවන්ගේ කාර්යයන් වේ. සමාජයෙහි මෙන්ම පෞද්ගලික ජීවිතවලත් තීන්දු තීරණ ගැනීමේ අයිතිය වැඩිපුරම තිබෙන්නේ මාගමුන් අත මිස පිරිමින් අත නොවේ. විවාපත් පිරිමියකු පදිංචියට එන්නේ ද ගැහැනියගේ නිවෙසටය. එතැන් පටන් පිරිමියා ක්‍රියා කරන්නේ සිය බිරියගේ තීරණ අනුවයි. ගුනා ප්‍රජාවේ පිරිමි රැකියාව ලෙස ධීවර කටයුතුවල හෝ ගොවිතැනේ යෙදෙති. ගම්මුලාදෑනිකම් වැනි තනතුරු හැමවිටම දරන්නේ පිරිමින් ම පමණි. එසේ වුවත් පිරිමියාට අයත් පොල් ගස්වල ඵලදාව, ඔහු රැගෙන එන මත්ස්‍ය අස්වැන්න ආදිය ඔහුගේ දෙමව්පියන් සහ සහෝදරයන් අතර බෙදෙන අන්දම තීරණය කරන්නේ බිරියයි. විවාපත් ගුනා ගැහැනියක අත මේ නිසා විශාල බලයක් පවතී. පිරිමියකු ගැහැනියක බවට පත් වූ විට එහි ජීවත්වීම පහසු වීමට හේතුවක් වී ඇත්තේ ද ගැහැනුන් සතු මේ බලයයි.
ගුනා ප්‍රජාවට ලිංගික සංක්‍රාන්තිකයන් අතිශයින්ම සාමාන්‍යය ය. පවුලක පිරිමි ළමයකු, ගැහැනු ගති විදහා පාමින් කටයුතු කරන බවක් පෙනුණහොත් ඒ පිරිමි ළමයාට කිසිවකු හෝ තරවටු කරන්නට යන්නේ නැත. ගහන්නට, බණින්නට යන්නේ ද නැත. පවුලෙන් හෝ සමාජයෙන් හෝ ඒ ළමයා එළවා දමන්නට දත කන මිනිස්සු ද එහි නොවෙති. පිරිමි ළමයා, ගැහැනු ළමයකු හැටියට පිළිගන්නට එහි සිටින කොයි කවුරුත් එකඟ වෙති. ඔවුන්ගේ සමාජයේ පෙර සිටම පැවැති සම්ප්‍රදාය අනුව ලිංගික සංක්‍රාන්තිකයන් සම සිතින් පිළිගැනීම ගුනා සමාජයට අදටත් නුහුරු නුපුරුදු දෙයක් නොවේ.
මේ සැමටම ‘මොලා’ නිෂ්පාදනයට හවුල් වී ජීවිතය ගැට ගසා ගැනීමේ හැකියාව ඇත. ‘මොලා’ යනු එම සමාජයටම ආවේණික එම්බ්‍රොයිඩරි කලාවෙන් විචිත්‍රවත් කෙරුණු රෙදිපිළි ය. මොලා නිෂ්පාදනය ගැහැනුන් අත පැවැතියත් අද බහුලවම එහි නිරතව සිටින්නේ ‘ඔමෙග්ගිඩ්’ලාය.
ලීසා මෙලෙස ඔමෙග්ගිඩ් කෙනෙකු බවට පත් පිරිමියෙකි. ඇය මොලා නිර්මාණය කරමින් සැහැල්ලුවෙන් සිටින්නීය.
“ ලස්සන ලස්සන මොලා නිර්මාණය කරන්න මට ඉගැන්නුවේ මගේ අම්මා. මේ අපේ සම්ප්‍රදායික එම්බ්‍රොයිඩරී පිළි. මේවායින් සමහරක කුරුල්ලන් හෝ වෙනත් ආකාරවල සතුන් හෝ නිර්මාණ කරලා තියෙනවා. සමහර මොලා හරිම බලවත්. නපුරු අධ්‍යාත්මයන්ගෙන් ඔබව බේරා ගන්න පවා ඒවාට පුළුවන්.“
මේ නිසා ඒ සමාජයේ ඇතැම් අය පැනමාවේ ජනාකීර්ණ කලබල නගරවලට ඇතුළුවෙමින් නූතන ලෝකයට එබිකම් කරන්නට පටන්ගෙන සිටිති. ඒ ලෝකයේ සංකීර්ණත්වය දරන්නට ගුනා සමාජයේ වැසියන්ගේ අත්දැකීම් සහ දැනුම ප්‍රමාණවත් නැත. නගරවලට පිවිසි බොහෝදෙනෙක් බොහෝවිට නොදැනුවත්ම එච්.අයි.වී. ආසාදිතයන් බවට පත්වෙති. ආපසු පැමිණෙන එවැනි පිරිස් හරහා ගුනා සමාජයේ එච්.අයි.වී. ආසාදිතයන් සංඛ්‍යාව වැඩිවීමේ අවදානමක් මතුව ඇත. ගුනා සමාජයේ වැසියන්ට නවීන ලෝකයට සරිලන අන්දමේ දැනුමක් ලබාදිය යුතුයැයි රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන ප්‍රධානීහු සහ පැනමා බලධාරීහු මේ නිසා තර්ක කරති. ස්වාධීනත්වයෙන් සහ සමානත්මතාවයෙන් යුත් ගුනාහි සුන්දර ලෝකය බාහිර සමාජයේ මේ අතපෙවීම් සහ මැදිහත්වීම් නිසා සුනු විසුනු වී යන්නට හොඳටම ඉඩ තිබේ.
