ප්‍රවීණ සාහිත්‍යවේදී පියදාස වැලිකන්නගේ සූරීන්ගේ නිර්මාණ ජීවිතය ඇගයීම පිණිස සංවිධානය කරනු ලැබූ ‘සාහිත්‍යවේදී පියදාස වැලිකන්නගේ සම්භාවනා’ උ‍ෙලළ ජුනි 16 සිකුරාදා පස්වරු 1.00 ට මාතලේ ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාල ශ්‍රවණාගාරයේ දී පැවැත්විණි. මේ ලිපිය පියදාස වැලිකන්නගේ සාහිත්‍යවේදියාගේ සාහිත්‍යමය මෙහෙවර ඇගැයීම පිණිස ලියැවෙන්නකි. 
පොදු ජනතාව අතර තිබෙන; විශේෂයෙන් ග්‍රාමීය ජනතාව අතර භාවිත බස කාව්‍යමය ආලේපයක් සහිත බසකි. ඒ භාෂාවේ සුලලිත බව හසුවන්නේ පොදු ජනයා අතර ඉඳිමින් ඔවුන් හා ඔවුන්ගේ කෙනකු ලෙස ජීවත්වන්නකුට ය. ධීවරයන්, කම්කරුවන්, පතල්කරුවන් ඈ මේ මහ පොළොවේ මිහිකත හා සටන් කරන ඕනෑම කෙනෙක් ළඟ ලස්සන වදන් මාලාවක් තිබේ. ජීවත්වීමෙන්, මිනිසුන් ඇසුරු කිරීමෙන් මම දැනගත් තවත් රහසක් ඔබට කියන්නෙමි. පැසුණු හැම මිනිසකු ළඟම රන් හා සමාන වාක්කෝෂයක් තිබේ. එය හරියට මිය යන මොහොතේ පවා මහපොළොව සරු කරන්නට තම පත්‍ර දානය කරන ගසක් සේ ය. ඔවුහු ජීවිතය ගැන බොහෝ දේ දන්නෝ වෙති. එවන් බොහෝ දේ ඇසුරු කිරීමෙන් හා සොයා යෑමෙන් පිරිසිඳ දත් අපූර්ව ජ්‍යෙෂ්ඨ ලේඛකයකුගේ නිර්මාණ අත්දැකීම් වෙනුවෙන් පිදෙන හරසර උලෙළ වෙනුවෙන් මෙකී සටහන තබන්නෙමි.
ලේඛකයා පියදාස වැලිකන්නගේ ය. මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයේ හිඳිමින් අගනුවරින් බොහෝ ඈතට වන්නට ජීවත් වෙමින් විවේක සුවයෙන් හා නිරවුල් මනසින් එතුමා නිර්මාණකරණයේ විවෘත ව සිටින්නේ දශක පහක පමණ සිට ය. 1985 දී ‘සුදු සෙවණැලි‘ මේ අපූර්ව ලේඛකයා අතින් ලියැවුණු විශිෂ්ටතම නවකතාවකි. මා පෙර කී සේම ප්‍රාදේශික ජනවහර භාවිතයේ ලා එතුමන් දැක්වූ පරිචය එකී නවකතාව පුරාම විහිදෙන්නේ ය. ලේඛකයකුගේ ලොකු ම අවිය භාෂාව බැව් කියන්නට ආදේශක අවැසි නොවන තරමට එය එකී කෘතියෙන් විද්‍යාමාන ය.
කුඩා කල සිට ම කියැවීමේ ලිවීමේ පිපාසාවෙන් සිටි ඔහුට සිය නිවෙස ආසන්නයේ විසූ ලියන මහත්තයකු නිසා එකී ආසාව සංසිඳුවා ගැනීමේ අවකාශය උදා විණි. මේ ලියන මහත්තයා ද කුඩා දරුවාගේ නොතිත් ආශාවට අනුබල දුන්නේ අනාගතය දැකීමෙන් විය යුතුය. එකල නොදැන සිටිය ද මේ තමන්ට පොත්පත් දෙමින් උදව් උපකාර කර ඇත්තේ කීර්තිමත් ලේඛකයකු වන ජී. බී. සේනානායක බව හේ දැන ගන්නේ බොහෝ කලක් ගත වුණු පසුව ය. කුඩා කල ලද ජී. බී. සේනානායකයන්ගෙන් ලද ආභාසය ඔහුගේ සාහිත්‍ය දිවිය පෝෂණය කරන්නට අතිශයින් බලපෑම් කරන ලද බව ඒ අනුව පෙනේ.
1955 දී මධ්‍යම විදුලි පණිවුඩ සේවයේ ලිපිකරුවකු ලෙස වෘත්තීය ජීවිතයට එක් වෙන වැලිකන්නගේට ඒ රැකියාව එතරම් හිතට අල්ලන්නේ නැත. එබැවින් 1956 දී ගුරු විභාගයට පෙනී සිටින ඔහු එයින් සමත් වෙන්නේ පළමු සිය දෙනා අතරට එක් වෙමිනි. 1957 ජනවාරි තුන්වැනිදා සිය ඉරණම් වෘත්තීය ජීවිතයට වැලිකන්නගේ පිළිපන්නේ ගුරුවරයකු ලෙස සිය වගකීම හා යුතුකම ඉටු කරනු රිසිනි. 1961 සිට 1962 දක්වා ගුරු විද්‍යාලයට ඇතුළත් වෙන හේ පුහුණු ගුරුවරයකු ලෙස අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයට එක් වී මඩකලපුවෙන් පටන් ගෙන මාතලේ දක්වා දිස්ත්‍රික්ක ගණනාවක පාසල් හි සේවය කරමින් දරුවනගේ නැණ නුවණ පාදන්නට තම කාලය කැප කළේ ය.
පියදාස වැලිකන්නගේ, තම වෘත්තීය ජීවිතය අරඹන ලද්දේ අම්පාර මාවින්න විදුහලේ ගුරුවරයකු ලෙසිනි. පසුව ඉඟිනියාගල විදුහලටත් ඉන් අනතුරුව විදුහල් ගණනාවකටත් මාරුවීම් ලද ඔහු, මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයට පැමිණෙන්නේ වන්නි දිස්ත්‍රික්කයේ සිටය. තම වෘත්තීය ජීවිතය මෙන්ම පෞද්ගලික ජීවිතය මාතලේ දිස්ත්‍රික්කය තුළ ස්ථාපිත කර ගත් වැලිකන්නයෝ ගම් නියම්ගම් හි සරමින් දරුවන්ගේ නැණැස පාදන්නට කළ මෙහෙය අමරණීය ය. පියාගේ දේශපාලන ආදර්ශ ඔස්සේ ද සටන්කාමී ගුණයෙන් හෙබි ඔහු ලංකා සමසමාජ පක්ෂයේ තරුණ සමිතියට බැඳෙන විට වයස අවුරුදු 16කි. ශ්‍රී ලංකා ජාතික ගුරු සංගමයේ මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයේ ලේකම් ලෙස ද පත් වූ ඔහු 1990 දී කඩුවෙල මහා විද්‍යාලයේ විදුහල්පති වශයෙන් සිටියදී විශ්‍රාම ගන්නා තෙක් හේ දරු පරපුර වෙනුවෙන් කැප වූයේ ය.
පාසල් කාලයෙන් ඉනික්බිති ගම් නියම් ගම්වල ඇවිදිමින් ගැමි ජනයා සමඟ අල්ලාප සල්ලාපයේ යෙදෙමින් ගත කළ හේ සිය නිර්මාණ සඳහා වස්තු බීජ සොයා ගන්නේ එකී ඇසුර හේතුවෙනි. මඩකලපුවේ වාවින්න පාසලේ සේවය කරමින් සිටියදී ඔහුට දිගාමඬුල්ලේ ආශ්චර්ය ලියමින් අසීමිත ජන ප්‍රසාදයට ලක් වූ මායා රංජන් නම් සුපතළ අන්වර්ථ නාමයෙන් ලියූ මහානාම රාජපක්ෂ හමු වෙයි. එකල වැලිකන්නගේට සිළුමිණ පුවත්පතට කැලෑ කතා ගොතා ලිවීමට මෙන්ම පොතක් ලිවීමේ ආශාව ද අවුළුවා ලූයේ මායා රංජන් ය. එතැනින් නොනැවතුණු ඔහු දිවයින පුවත්පතේ නිත්‍ය ලේඛකයකු තරම් පාඨක හදවත දිනා ගන්නේ සිය අව්‍යාජ හා වියත් වහර යොදා ගනිමින් ලියූ පුවත්පත් ලිපි නිසා ය.
ඔහුගේ පළමු නවකතාව පළ වෙන්නේ ජනසතිය පුවත්පතේ ය. ඒ වලාකුළින් වැසුණු සඳක් නමින් යුතුවය. අසීමිත පාඨක ආකර්ෂණයක් දිනා ගන්නා මේ නවකතාව පුවත්පතේ කොටස් වශයෙන් පළ වුණේ එහි එන චරිත වෙනුවෙන් පෙනී සිටින රංගන ශිල්පීන් විසින් නිරූපිත එහි ඇතැම් අවස්ථා දැක්වෙන ඡායාරූප ද සහිතවය. ඒ නවකතාව එක් අනුවේදනීය කතාවක් නමින් යුතුව 1972 දී ගොඩගේ ප්‍රකාශනයක් ලෙස නිකුත් වූයේ ද එය ලද පාඨක ආදරය නිසා ය.
එතැනින් ආරම්භය සනිටුහන් කරන පියදාස වැලිකන්නගේ සාහිත්‍යවේදියා මේ වන විට සාහිත්‍ය කෘති 22ක් රචනා කර තිබේ. ඉන් කෘති හතරක් රාජ්‍ය සම්මානය දිනාගත් අතර ඇතැම් ඒවා සම්මාන උලෙළවල නිර්දේශිත විය. ඒ සියල්ලටත් වඩා ඒ කෘති ජනතා සම්මානය ලද බවට සහතික වීමට මේ අභිසෙස් නැංවීමම පමණක් වුව ප්‍රමාණවත් ය.
1986 නිර්මිත රාජ්‍ය සම්මානලාභී නවකතාව වන සුදු සෙවණැලි අත්දැකීම ගැන වැලිකන්නයන් සිය මතකය අප හා අවදි කළේ මෙසේ ය. 
‘කාලයක් මම ශ්‍රී ලංකා ජාතික ගුරු සංගමයේ මාතලේ දිස්ත්‍රික් ලේකම් වශයෙන් හිටියා. ඒකාලේ මට සිද්ධ වුණා දිස්ත්‍රික්කෙ බොහෝ පාසල්වලට ගුරු සහෝදරවරුන් හමු වෙන්න යන්න. එක දවසක් මම ගියා දඹුලු ආසනයේ කළුන්දෑව කියලා ඉස්කෝලෙකට. හැබැයි අද වගේ නෙවෙයි එදා කළුන්දෑවට යන පාර තිබුණෙ කැලය මැදින් දිවුණු ගුරු පාරක් විදියට. ඒ ගුරු පාරේ පයින් යන්න අමාරුයි; බයිසිකලයකින් තමයි යන්න ඕන. මොකද අලි කොයි වෙලාවෙ කොහොම මතු වෙයිද දන්නෙ නෑ. ඒ පාසලේ විදුහල්පතිතුමා මාව බයිසිකලේ තියාගෙන පාසලට අරන් යන්න ඇවිත් හිටියා. මම ඒකෙ නැඟල ඉස්කෝලෙට ගිහින් ටිකක් වෙලා කතා කර කර ඉන්න කොට මම දැක්කා වටපිට මිනිස්සු ඉස්කෝලෙට එනවා. මම මේ ගැන ඇහුවා. එතකොට විදුහල්පතිතුමා කිව්වා ආගන්තුකයෙක් පාසලට ආවම එයාගෙ දුක සැප හොයලා බලන්න ඉස්කෝලෙට එනවා කියලා. ඔයා අමුත්තෙක් නිසයි ඒ අය ඇවිත් ඉන්නෙ ඒ අයගෙන් යම්කිසි දෙයක් වෙන්න තියෙනවද කියලා බලන්න කියලා මට ලොකු මහත්තයා කිව්වා. මම ඒ අයත් එක්ක කතා කළා. මේ අයගේ භාෂාව හරි වෙනස්. මට නුහුරු වචන ගොඩක් ඒ අය පාවිච්චි කළා. පස්සෙ මම මගේ යහළු විදුහල්පතිතුමාගෙන් කොළයක් ඉල්ලා ගෙන මේ වචන ලියා ගත්තා. දෙතුන් දවසක් ම ඒ අයට නොදැනෙන්න මම මේ දේ කළා. මේක නවකතාවකට ගන්න හොඳයි කියලා මට හිතුණා. හැබැයි ඒ නවකතාව මේ යුගයේ නවකතාවක් වෙන්න බෑ. ඒ නිසා 1848 මාතලේ පටන් ගත්ත කැරැල්ල සමයේ කතාවක් ලෙස ඒ වචන යොදලා කතාව ලිව්වා. හැබෑවටම සුදු සෙවණැලි අගය වැඩි වෙන්න ඒ් වාක්මාලාව බලපෑවා. වර්තමානයට යම් යම් දේ ගළපන්න මට ඒ අනුව හැකි වුණා. මහාචාර්ය සරච්චන්ද්‍රයනුත් මෙහි භාෂාව ගැන අගය කළා‘
භාෂා ව්‍යවහාරයේදී අප වඩාත් සැළකිලිමත් විය යුතු දෙයක් වන්නේ එහි නිරවද්‍යතාව හා තැනට සුදුසු ලෙස වදන් භාවිතයයි. අප බොහෝ දේ ඇසුරු කිරීමෙන් ලබන භාෂා පරිඥානය සෑම තැනකට ම යෙදීම සුදුසු නැත. භාෂා ව්‍යවහාර කිහිපයක් ම පවතින අපේ භාෂාව උප භාෂාවලින් සමලංකෘත ය. ඒ උපභාෂා භාවිතයේදී අනෙකාට එය කෙතරම් තේරෙන්නේ ද යන්න ගැන නිර්මාණකරණයේදී පරිස්සම් විය යුතුය. කියන්නාට, අසන්නාට ඒවා අමිහිරි වුවහොත් ඔබේ නිර්මාණය ප්‍රතික්ෂේප වීමට ඉඩ ඇත. පරිස්සමින් භාවිත බස නිසා අලංකෘත වූ සුදු සෙවණැලි වසරේ විශිෂ්ටතම නවකතාව ලෙස රාජ්‍ය සම්මාන බුහුමන ලබන්නේ ඒ නිසා ය. තම දිවිසැරිය ඇතුළේ ලැබූ අත්දැකීම් සිය නිර්මාණ ඇතුළේ වියමන් වීම වළක්වා ගත නොහැකි බවට හොඳ ම නිදර්ශන සපයන නිර්මාණ ගොන්නක් වැලිකන්න ලේඛකයා පාඨක අපට තිළිණ කරන්නේ අපමණ සහෘදය ආදරයට ලක් වෙමිනි.
පියදාසයන්ගේ බෙහෙවින් කතාබහට ලක් වූ කෙටිකතාවක් වූයේ 1994 පළ වූ ශිවාගෙන් ලියුමක් නම් කෙටිකතාවයි. කෙටිකතාවක් ලියන්නට තරම් සිය හද සසල කළ අත්දැකීම ගැන වැලිකන්නයන් දැක්වූ අදහස මෙහිලා සටහන් කරන්නේ සහකම්පනය කෙතරම් ලේඛකයකුගේ නිර්මාණාවේශය අවුළුවන්නේ ද යන්න ගැන සඳහන් කිරීමට ය.
‘මේක මගේ හිතේ තදින් ම වැඩ කළ සිද්ධියක්. මාත් එක්ක වැඩ කළා දමිළ ගුරුවරයෙක්. භීෂණ කාලේ ඔහු යාපනයට ගියා. එයා යාපනයට ගියාට පස්සෙ අපි මුණගැහුණෙ නෑ. අපි එකට එකතු වෙලා විවිධ වැඩ කටයුතු කළ අය. කාලයක් ගියාට පස්සෙ එයා මට ලියුමක් එව්වා. එහි කියලා තිබුණා, අපි මේ ජීවිතය කොහොමද ගත කළේ, අපි ජීවිතය කැප කළේ එක රටක්, එක දැයක් වෙනුවෙන් නේද? ඒ වුණාට දැන් මොකද වෙලා තියෙන්නෙ. එතන තියෙනවා වෙන ම කතාවක්. එයාට දරුවො හිටියෙ නෑ. පස්සෙ අපි තමයි එයාට දරුවෙක් හොයලා දුන්නෙ. ඒ දරුවා සිංහල දරුවෙක්. ඉපදිලා මාස හය හතකින් තමයි ඔහු ඒ දරුවා හදාගන්න ගත්තෙ. දැන් ඒ දරුවා ලොකු මහත් වෙලා. එයා ඒ ලියුමෙ කියනවා ‘බලන්න වැලි.... මම හදාගත්ත ඒ දරුවත් එල්ටීටීඊ එකට ගිහින්‘ කියලා. මට ඉවසන්න බැරි ව දවසක් මම ඒ දරුවට කිව්වා උඹ උඹේ මිනිසුන්ව මරන්න නේද මේ හදන්නෙ කියලා. එහෙම කිව්වම ‘මගේ මිනිස්සු, මොකද්ද ඒ කතාවෙ තේරුම... කියලා හාර හාර අවුස්සලා මගෙන් ඇහුවා. පස්සෙ එයාට තේරිලා තියෙනවා, එයා අරන් හදාගත්ත දරුවෙක් කියලා. එයා ගෙදරින් පිට වෙලා යනවා එල්ටීටීඊ නිල ඇඳුමත් ඇඳන් බිම බලාගෙන. එයා ඒ ගියා ගියාමයි ආයෙ ආවෙ නෑ. එයා මැරුණා. ඊට පස්සෙ මගේ යාළුවා සිවඥානම් මට ලියුමක් ලියනවා, ‘අනේ අපි කොයිතරම් බලාපොරොත්තු ඇතිව වැඩ කළ අය ද; ජාතික සමඟිය ප්‍රාර්ථනා කළා ද? අනේ දැන් ඒ සේරම ඉවරයි. මගේ දරුවත් ඉවරයි කියලා. මට යන්න එන්න තැනකුත් නෑ කියලා‘. ඉතින් මං අපේ නෝනට කිව්වා ‘ අනේ මේ මිනිහව මෙහෙටවත් ගෙන්න ගන්න ඕන‘ කියලා.
එතකොට එයා එක පාරටම කියනවා ‘ගෙන්න ගෙන කොහොමද; අපි මෙහේ මිනිස්සුන්ගෙන් බේරිලා ඉන්නෙ කොහොමද‘ කියලා. මට උත්තර නැතිව ගියා. එතනින් කෙටිකතාව ඉවරයි. 
වැලිකන්නගේ ලේඛකයාගේ බිරිය ඇසූ ප්‍රශ්නයට බොහෝ කාලයක් උත්තර තිබුණේ නැත. බොහෝ ප්‍රශ්නවලට ජීවිත කාලය පුරා ම උත්තර නැත. ලේඛකයා කරන්නේ ඒ ප්‍රශ්න පෙන්වා දීම ය.
අප හා අත්දැකීම් බෙදා ගත් නිර්මාණ කෘතිවලට අමතර ව ඔහු විසින් රචිත බොහෝ නිර්මාණ කෘති සහෘදය පාඨක ආකර්ෂණය නිබඳ ව ම ලැබුවේ ය.
වැලිකන්නගේ ලේඛකයාගේ පොත් කිහිපයක් ඉංග්‍රීසි භාෂාවට හා දෙමළ භාෂාවට ද පරිවර්තනය වී තිබේ.
රාජ්‍ය සාහිත්‍ය අනු මණ්ඩලයේ සාමාජිකයකු ලෙස දීර්ඝ කාලයක් කටයුතු කළ ඔහු, මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයේ සාහිත්‍ය කලා සංසදයේ නිර්මාතෘවරයා සහ සභාපතිවරයා ලෙස අවුරුදු 30 ක කාලයක් මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයේ සාහිත්‍ය ප්‍රබෝධය උදෙසා කටයුතු කළේය. මේ වනවිටත් ඔහු එම සංසදයේ ප්‍රධාන අනුශාසක ලෙස කටයුතු කරයි.
‘සාහිත්‍යවේදී පියදාස වැලිකන්නගේ සම්භාවනා’ උලෙළ ජුනි 16 සිකුරාදා පස්වරු 1.00 ට මාතලේ ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාල ශ්‍රවණාගාරයේ දී පැවැත්වුණේ මේ සාහිත්‍යධරයාගේ නිහඬ කැපවීමෙන් යුතු සාහිත්‍ය මෙහෙවර අගයනු වස් ය. තමා වෙනුවෙන් කළ ඇගැයුම ගැන වැලිකන්නගේ ලේඛකයාට ඇත්තේ නිහතමානී සතුටකි.
‘පහුගිය දවසක මට අපේ කේ. බී. මානෑව සාහිත්‍යවේදියා ප්‍රමුඛ කණ්ඩායමක් ඇවිත් කියනකම් මම මෙහෙම දෙයක් දැනගෙන හිටියෙ නෑ. මාතලේ දිස්ත්‍රික් සාහිත්‍ය කලා සංසදයයි, මාතලේ මහ දිසාපතිතුමිය ඇතුළු කච්චේරිය සහ මාතලේ පුණ්‍යවර්ධන සමිතිය එකතු වෙලා තමයි මේක සංවිධානය කරලා තිබුණෙ. ඇත්තටම මට හරි සතුටක් මේ අයගෙ ආදරය ගැන.
මේ දිනවල වැලිකන්නගේ සාහිත්‍යවේදියා නව සාහිත්‍ය කාර්යයක නිරත වෙමින් සිටියි. ඒ නවකතාවකි. සිය නව නිර්මාණ කාර්යය ගැන ඔහු අප සමඟ පැවසුවේ මෙවැන්නකි.
‘මේ දවස්වල මම ලියාගෙන යනවා නවකතාවක්. ජවිපෙ කැරැල්ල සම්බන්ධ කතාවක් තමයි එහි පසුබිම. විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍යයෙක් හා ශිෂ්‍යාවන් දෙදෙනෙක් වටා ගෙතෙන කතාවක්. පහුගිය දවස් ටිකේ මේ ලියන දේවල් ටිකක් මග හැරිලා තිබුණා, පොඩි පොඩි අසනීප ගති නිසා. නමුත් දැන් මම ආයෙත් ඒ නවකතාව ලියන කාර්යයට තමයි යොමු වෙලා ඉන්නෙ. ඒ අතරේ තමයි මේ උපහාර උලෙළත් පැවැත්වුණේ.
නිර්මාණකරණය සිතන තරම් ලේසි නැතත් ලේඛකයා සිය වගකීම වගවීමෙන් නිදහස් වෙන්නට ද කැමැති නැත. පියදාස වැලිකන්නගේ ලේඛකයා ද ස්වකීය ජීවන පරිඥානය, අත්දැකීම් සියල්ල අපට දායාද කළේ අගනා නිර්මාණ කෘති වශයෙන් ඉතිහාසයට, වර්තමානයට හා අනාගතයට යන කාලත්‍රයට ම ජීවිත කාලයට ම තරම් යුතුකම් ඉටු කරමිනි. ඒ වෙනුවෙන් පැවැත්වුණු ඇගැයීම් උලෙළ පාඨක ප්‍රජාවගේ යුතුකම් ඉටු කිරීමකි. සාහිත්‍යකරුවා සදාතනික ව මේ මිහිමත ජීවත්වන්නකු වන්නේ සර්වකාලීන හා සර්ව භෞමික මෙහෙවර නිසා බැව් අවසන ලියා තබමි.
