තිස්වසරක් පුරා පැවැති ත්‍රස්තවාදය පරාජය කිරීමේ දී ත්‍රිවිධ හමුදාව සහ පොලිසිය කරන ලද කාර්ය භාරය අති විශිෂ්ටය. ඈත දියඹේ, උඩු ගුවනේ මෙන්ම ගොඩබිමේ ආරක්ෂාවට ඔවුහු ඇප කැප වූහ. යුද්ධයේ දී සතුරාට තුවක්කුව දිගු කරන දෑත් ඔවුහු ජිවිතය ඉල්ලා විලාප නඟන අහිංසක සිවිල් වැසියන්ගේ ජිවිතය ගලවා ගැනීමට දිගු කළහ.
වසර තිහක් පුරා පැවැති යුද්ධය නිම වීමත් සමඟ ඔවුන්ගේ කාර්යය භාරය නිමා වට පත් වුයේ නැත. එතැන් පටන් රට අභ්‍යන්තරයේ මෙන්ම ඈත මුහුදේ සිදුවන සියලුම ආපදාවන් වලදී විපතට පත් වූවන් බේරා ගැනිමට ඔවුහු නිහඬ අති විශිෂ්ට මෙහෙවරක් කරති. ස්වභාවික විපතක් හො යම් ආපදාවක් සිදු වන අවස්ථාවලදි ක්ෂණිකව ප්‍රතිචාර දක්වමින් විපතට පත් ජනතාව බේරා ගැනීමේ මහත් වූ සත් කාර්යෙහි නියැළෙති. විශේෂයෙන් ධීවරයන් විශාල සංඛාවක් ඈත දියඹේ දී මෑතකාලීනව විපතට පත් වූ අතර ඔවුන් ගලවා ගැනීමේ විශාල මෙහෙයුක නිරතවූහ. ධිවර ජනතාව ගලවා ගැනීමේ මේ සුවිශේෂ මෙහෙයුම සිදු සඳහා නාවුක හමුදාව සහ ගුවන් හමුදාව විශාල පරිශ්‍රමයක් මෙන්ම පිරිවැයක් ද දරයි.
නාවුක හමුදාව සතු සොයා ගැනීමේ සහ මුදාගැනීමේ කලාපය (Search and rescue area) ශ්‍රී ලංකා භූමි කාලාපය මෙන් විසිහත් ගුණයක් විශාල වේ. එම සාගර කලාපය තුළ ගමන් ගන්නා නෞකා සහ යාත්‍රාවල සුරක්‍ෂිතභාව තහවුරු කිරීම ශ්‍රී ලංකා නාවික හමුදාව සතු රාජකාරියක් වෙයි. ජාත්‍යාන්තර නෞකා ගමන් ගන්නා ප්‍රධාන මාර්ගය ශ්‍රී ලංකාවට ආසන්නයෙන් පැවතීම හේතුවෙන් දිනකට ශ්‍රී ලංකාව ආසන්නයෙන් වෙළඳ නෞකාවන් 300 පමණ ගමන් කරයි. 
ශ්‍රී ලංකා මුහුදු සීමාවේ දෛනික ධීවර කර්මාන්තය සඳහා ධීවර වරාය 18 කින් එක් දින, බහුදින යාත්‍රා සහ අනෙකුත් යාත්‍රා දියත් කරනු ලබන අතර, එම ධීවරයන් හට මුහුදේ දී ඇති විය හැකි විවිධ වූ අනතුරු සහ වෙනත් සිද්ධින්වල දී ඒ සඳහා සහය අවශ්‍ය වේ . යාත්‍රාවල එන්ජින් ක්‍රියාවිරහිත වීම්, පුද්ගලයින් මුහුදට ඇද වැටිම්, වෙළඳ නෞකා හා ගැටීම්, යාත්‍රා ගිනි ගැනිම් වාසුලි සහ පුද්ගලයන්ගේ රෝගී තත්වයට පත්විම මෙන්ම ධීවරයින් මිය යෑම් සිදු වේ. එවැනි තත්ත්වයන් ශ්‍රී ලංකා මුහුදු සීමාවේ දී ජාත්‍යන්තර වෙළද නෞකාවන් හීදීද සිදුව ඇති බව පසුගිය කාලයේද විශාල වශයෙන් වාර්තා විය.
අපේ රටේ දේශගුණික විපර්යාසයන් නිතරම සිදු වන අතර, මුහුදේ ස්වභාවය ඒ අනුව වෙනස් විමට ලක් වේ. එම අභියෝගයන්ට මුහුණ දෙමින් ධීවරයින් සහ යාත්‍රිකයින් තම කටයුතු සිදු කරන අතර, සමහර අවස්ථාවන් වලදී අයහපත් කාලගුණ අනතුරු හැඟවීම්වලට අවනත නොවි ධීවර කටයුතුවල නිරත වන අවස්ථාවලදී ද මෙවැනි අභාග්‍ය සම්පන්න සිදුවීම් වලට මුහුණ දීමට සිදුවේ. එවැනි තත්ත්වයන් හේතුකොට මිනිස් ජිවිත ද අහිමි විය.
ශ්‍රී ලංකා නාවික හමුදාව එවැනි අවස්ථාවන් වලදී සොයා ගැනීම් සහ මුදවා ගැනීමේ මෙහෙයුම් දියත් කරන අතර එය ඉතා සංකිර්ණ ක්‍රියාවලියකි. මෙහිදි ධීවර යාත්‍රාවක අනතුරක් සිදුවුයේ නම් ධීවර සහ ජලජ සම්පත් අමාත්‍යාංශය සහ සම්බන්ධීකරණය වී කටයුතු කරනු ලබන අතර, යාත්‍රාවේ හිමිකරු සනාථ කරන තොරතුරු උපයෝගී කර ගනිමින් නාවික හමුදාව මැදිහත් විම සිදු කරනු ලබයි. එවැනි තොරතුරක් නාවික හමුදා මුලස්ථානයේ ස්ථාපිත කර ඇත. එම ක්‍රියාකාරි මැදිරියට තොරතුරු ලැබීමෙන් අනතුරුව අවශ්‍ය පුද්ගලයින් සහ ස්ථානවලින් වැඩිදුර තොරතුරු ලබා ගැනීම සිදු කරනු ලබයි. ඒ අතර, අනතුර සිදුව ඇති ප්‍රදේශය, අවසානයට සන්නිවේදන කටයුතු සිදු කරන ලද වේලාව සහ යාත්‍රාවේ තොරතුරු ලබා ගැනිම සිදු කරයි. එහි දී, නාවික හමුදාව විසින් එම යාත්‍රාව හෝ පුද්ගලයින් සොයා ගැනිම් සහ මුදා ගැනීමේ මෙහෙයුම් සඳහා නාවික හමුදාවේ නෞකාවක් හෝ යාත්‍රාවක් යෙදවිමේ හැකියාව මත ඉදිරි කටයුතු සිදු කරනු ලබයි.
අයහපත් කාලගුණික තත්ත්වයන් වලදි නෞකාවක් හෝ යාත්‍රාවක් අනතුරට පත් වුවහොත් සොයා ගැනීමේ සහ මුදවා ගැනීමේ මෙහෙයුම් සඳහා දැඩි පරිශ්‍රමයක් දැරිය යුතු අතර, ගොඩබිම සිට අනතුර සිදුවි ඇති ස්ථානයට ඇති දුර සහ මුහුදේ ස්වභාවය අනුව ඒ සඳහා යොදවන නෞකාව හෝ යාත්‍රාව තිරණය කෙරේ. තවද, වේග ප්‍රහාරක යාත්‍රා මඟින් කෙටි කාලයකදි එම ස්ථානයට ළඟා විමට හැකි වුවත් මුහුදේ රළු ස්වභාවය අනුව එය සිදු කිරීමට අපහසු වේ. එහිදී, වැඩි කාල සීමාවක් මුහුදේ හැසිරවිය හැකි විශාල නෞකා යොදා ගැනීමට සිදුවන අතර, එම නෞකාවල වේගය වේග ප්‍රහාරක යාත්‍රාවලට වඩා ඉතා අඩුය. නාවික හමුදාව විසින් ඉහත කාර්යයන් සඳහා නාවික හමුදාව සෘජුව මැදිහත් නොවන අවස්ථාවලදි ධීවර යාත්‍රා හිමිකරුවන් වෙත සහ අනතුරට පත් ධීවර යාත්‍රාවට හෝ පුද්ගලයන් හට උදවු කිරීම සඳහා එයට ආසන්නව පවතින වෙනත් ධීවර යාත්‍රා හෝ වෙළඳ නෞකාවක සේවය ලබා ගැනීමේ අවශ්‍යතාව සම්බන්ධව දැනුම්දීම් සිදු කරනු ලබන අතර, සන්නිවේදන කටයුතු සඳහා සහය දීමද සිදු කරනු ලබයි.
දැනට නාවික හමුදා මුලස්ථානයේ සමුද්‍රීය මුදා ගැනීම් සම්බන්ධීකරණ මධ්‍යස්ථානය ස්ථාපිත කර ඇති අතර, එමඟින් මුහුදේදී නෞකා සහ යාත්‍රා මුහුණ දී ඇති අනතුර සම්බන්ධව ශ්‍රී ලංකා මුහුදු සීමාවට ආසන්නයෙන් පවතින චින, ඉන්දියා, බංගලදේශය, ඉන්දුනීසියා සහ මාලදිවයින යන රටවල් වල ස්ථාපිත සමුද්‍රීය මුදාගැනීමේ මධ්‍යස්ථාන වෙත දැනුම් දීම සිදු කරන ලබයි. එවැනි අවස්ථාවක දී එම රටවල්වලින් දියත් කර ඇති නෞකා සහ යාත්‍රාවලට දැනුම්දීම සිදු කරනු ලබන අතර, ඔවුන් විසින් මෙවැනි මෙහෙයුම් සඳහා අවශ්‍ය සහයෝගය ලබා දීමට කටයුතු කරනු ලබයි.
ඉතා කඩිනමින් මුදා ගැනීමේ මෙහෙයුමක් දියත් කිරීමට අවශ්‍ය නම් ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදාවේ සහය ද ලබා ගැනීම සිදු කරයි. ඒ අනුව අදාළ ප්‍ර දේශවලට දැනුම් දීමෙන් අනතුරුව ගුවනින් නිරීක්ෂණය කිරීම සිදුකරනු ලබයි. ඒ අනුව ගුවනින් යායුතු මට්ටම පිළිබදව අනතුර නිරීක්ෂණය අනුව තෝරා ගැනෙයි. ගුවනින් අනතුර සිදුවූ ස්ථානයට ඉතා ඉක්මනින් යා හැකි නිසා අදාළ පිරිසට සිදු වන අනතුර අවම කර ගැනීමට මේ ගුවනින් නිරීක්ෂණය කිරීමෙන් සිදුවෙයි. එමෙන්ම එම නිරීක්ෂණය මගින් ඉතා කෙටි කාලයකින් නිෂ්චිත වශයෙන් අනතුර සිදු ස්ථානය සොයා ගැනීමට හැකියාව ලැබෙයි.
එන්ජින් ක්‍රියාවිරහිත තත්ත්වයන්ට පත්වූ යාත්‍රා නියමිත වරාය වෙත රැගෙන ඒමට මෙන්ම රෝගී, මියගිය ධීවරයින් සම්බන්ධ තොරතුරු වාර්තා වුවහොත් නාවික හමුදා විශේෂ අවධානයක් යොමු කොට ඉතා ඉක්මනින් ප්‍රතිචාර දැක්වීමට සුදානම් ව සිටි.
මෙම ක්‍රියාවලිය හේතුවෙන් පසුගිය කාල සීමව තුළ විශාල ජිවිත සහ දේපළ ප්‍රමාණයක් ආරක්ෂා කිරීමට නාවික හමුදාව සමත් වීය. මෙම වසරේ ජනවරි මස සිට මේවන තෙක් රෝගී ධීවරයින් 16 දෙනෙකුගේ ජිවිත බේරා ගැනීමටත්, ක්‍රියාවිරහිත වූ ධීවර යාත්‍රා 40 ක් නියමිත ධීවර වරායන් වෙත ගෙන්වා ගැනීමටත්, මියගිය ධීවරයින් 04 දෙනෙකුගේ මෘත දේහ ඥාතින් වෙත ලබා දීමටත් නාවික හමුදාව සමත් වීය.
අයහපත් කාලගුණික තත්ත්වයන් වලදි අනතුරට පත් ධීවරයින් හෝ පුද්ගලයින් මුහුණපාන පරිසර සාධකයන්ට සමාන තත්ත්වයකට මුහුණ දීමට සිදුවුවත් ශ්‍රී ලංකා නාවික හමුදාවේ නිලධාරින්ගේ සහ නාවිකයන්ගේ වෘත්තිමය දැනුම සහ පළපුරුද්ද උපයෝගී කර ගනිමින් අඩු තාක්‍ෂණික පහසුකම් යටතේ මෙම මෙහෙයුම් සිදු කරනු ලබයි.
මෙම කර්තව්‍ය ජාත්‍යාන්තර වශයෙන් වැදගත් වන නිසාම ශ්‍රී ලංකා නාවික හමුදාවේ 2025 දැක්ම යටතේ විශාල නෞකා ශ්‍රී ලංකා නාවික හමුදාවට එකතු කර ගැනීම සහ නාවික හමුදා ගුවන් ඒකකයක් ස්ථාපිත කිරීම සඳහා අවශ්‍ය මුලික කටයුතු මේ වන විටත් සිදු කරමින් පවති. තවද, මෙම මෙහෙයුම් අනෙකුත් නාවික හමුදාවන් සමඟ ඒකාබද්ධව සිදු කිරීම සඳහා අවශ්‍ය දැනුම සහ තාක්‍ෂණය ලබා ගැනීමට නිලධාරින් සහ නාවිකයන් දෙස් විදෙස් පාඨමාලා සඳහා යොමු කිරීම ද සිදු කරනු ලබයි.
ලාංකීය ධීවරයන්ගේ මානව සහ භෞතික සම්පත් සුරක්‍ෂිත කිරීම සඳහා ශ්‍රී ලංකා නාවික හමුදාව නිබඳව කැපවන අතර, අයහපත් කාලගුණික වාර්තාවන්ට යහපත් ප්‍රතිචාර දැක්විම සහ ඒ පිළිබඳව දැනුවත් වීමෙන් ජිවිත මෙන්ම දේපළ ද ආරක්ෂා කර ගැනීමට හැකි බව ඔවුන්ගේ අදහසයි.
විශේෂ ස්තුතිය ශ්‍රී ලංකා නාවික හමුදා සොයාගැනීම් සහ මුදාගැනීමේ මෙහෙයුම් අංශයට
